اپي ژنتيك از نظر لغوي به معناي بالا يا فراي ژنتيك است. در واقع به تغییرات خارجي اعمال‌شده روي DNA که باعث روشن و خاموش شدن ژن‌ها می‌شود، اما سكانس DNA را تغيير نمی‌دهد. و همچنین در خوانش ژن توسط سلول‌ها نقش دارد. مثال‌هایی از اپي ژنتيك: اپي ژنتيك ساختار فيزيكي DNA را تغيير می‌دهد كه يك مثال آن متيلاسيون DNA است (افزوده شدن گروه متيل به DNA) و يا كلاهاي شيميايي كه جزئي از DNA شده و مانع بيان بعضي از ژن‌ها می‌شود. مثال ديگر، تغییرات هيستوني است. هيستون پروتئيني است كه DNA را بسته‌بندی (فشرده) کرده و بدون حضور این پروتئین‌ها DNA بسيار طويل است و نمی‌تواند داخل سلول جاي بگيرد. حال اگر هیستون‌ها DNA را در مناطقي بسيار فشرده كند، مانع خوانده‌شدن ژن‌ها می‌شود؛ اما اگر هيستون در مناطقي DNA را شل كرده باشد، ژن‌ها در دسترس قرار گرفته و خوانده می‌شوند.
اپی ژنتیک بیان می‌کند كه چرا سلول‌های پوست به سلول‌های مغز و ماهيچه شباهت ندارد. در واقع هر سه این‌ها يك نوع DNA دارند اما ژن‌های آن‌ها به شکل‌های مختلفي روشن و خاموش می‌شود و همچنین بيان می‌شود؛ بدين ترتيب انواع سلول‌ها شكل می‌گیرد.
اپي ژنتيك وراثت: اين امکان‌پذیر است كه تغییرات اپي ژنتيك به نسل‌های آينده منتقل شود، اما به شرطي كه اين تغيیر در سلول تخم و يا اسپرم رخ داده باشد. بيشتر تغییرات ژنتيكي كه در اسپرم و سلول تخم رخ داده حذف می‌شوند و زماني كه اين دو با هم تركيب شده تا تخم لقاح يافته ايجاد كنند در فرآيندی به نام برنامه‌ریزی مجدد (reprogramming). اين فرايند به سلول‌های جنين اجازه می‌دهد كه از ابتدا شروع كنند و تغییرات اپي ژنتیک خود را ايجاد كنند. محققين معتقدند بعضي از تغییرات اپي ژنتيك در اسپرم و تخمك والدين مانع فرآيند reprogramming می‌شود و مستقيم به نسل بعد منتقل می‌شود. اگر اين حقيقت داشته باشد غذايي كه حتي یک فرد می‌خورد قبل از اينكه حتي تصورش را بکند روي فرزندشان تأثیر می‌گذارد. اما در حال حاضر اين موضوع کاملاً اثبات نشده است.
اپي ژنتيك و سرطان: محققان امروزه تصور می‌کنند كه اپي ژنتيك می‌تواند در پيشرفت بعضي از انواع سرطان نقش داشته باشد. در واقع تغير اپي ژنتيكي كه ژن سرکوب‌کننده تومور را خاموش می‌کند مانند ژني كه رشد تعداد سلول‌ها را حفظ می‌کند می‌تواند منجر به رشد غير قابل كنترل سلول‌ها شود. و در آخر مثالي كه می‌توان از تغییرات اپي ژنتيكي زد خاموش شدن ژن‌های تعمير كننده DNA است كه می‌تواند باعث تخريب DNA شود كه اين خود می‌تواند ريسك سرطان را بالا ببرد.
به نقل از livesciece
سمانه دادگان
